Κίνδυνοι από τη χρήση του Διαδικτύου

Είναι γεγονός πως το Διαδίκτυο έχει εισχωρήσει σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας με τρόπο περισσότερο ή λιγότερο φανερό. Όπως ήταν αναμενόμενο η χρήση του Διαδικτύου έγινε μέρος την καθημερινότητας πολλών μαθητών σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, ενώ όπως έχει διαπιστωθεί οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τη χρήση του από ολοένα και μικρότερη ηλικία.  Είναι επίσης γνωστό και απολύτως αποδεκτό ότι η χρήση του Διαδικτύου εγκυμονεί κινδύνους όχι μόνο για τους μαθητές αλλά για όλους μας. Στην περίπτωση των μαθητών ο κίνδυνος γίνεται μεγαλύτερος καθώς δεν έχουν κατακτήσει ακόμα το απαραίτητο επίπεδο ωριμότητας και εμπειρίας έτσι ώστε να απολαύσουν τα πλεονεκτήματα της χρήσης του Διαδικτύου μένοντας μακριά από τους κινδύνους. Κάτω από την παραδοχή αυτή καλούμαστε να εκπαιδεύσουμε όσο καλύτερα γίνεται τους μαθητές, ώστε να οικοδομηθούν μέσα τους οι κατάλληλες γραμμές άμυνας. Σημαντικό ρόλο στο παραπάνω εγχείρημα καλείται να παίξει η οικογένεια του μαθητή αλλά και το σχολείο. 

Είναι φανερό ότι δεν θα υπάρξει μεγάλη αποτελεσματικότητα αν η προσπάθεια οικογένειας και σχολείου εξαντληθεί σε νουθεσίες και απαγορεύσεις. Μπορούμε για παράδειγμα να απαγορεύσουμε τη χρήση του Διαδικτύου σε έναν έφηβο μέσα στο σπίτι. Τι συμβαίνει όμως όταν ο έφηβος αυτός συνδεθεί στο Διαδίκτυο από το smartphone, από τον υπολογιστή ενός φίλου του ή ενός Internetcafe μακριά από τις απαγορεύσεις; Δεν αποτελεί λύση επίσης η δαιμονοποίηση του Διαδικτύου. Ακόμα και ένας πρόχειρος συλλογισμός αναδεικνύει την αναγκαιότητα της χρήσης του παρά τους κινδύνους που κρύβει. Άλλωστε δεν βγάλαμε από την καθημερινότητά μας τα μαχαίρια ή τα αυτοκίνητα παρόλο που όλοι μας γνωρίζουμε ότι αν και χρήσιμα, κρύβουν κινδύνους.  Αντίθετα πορευθήκαμε στη μοναδική ρεαλιστική λύση της συνύπαρξης και συμπόρευσης λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλειά μας.  Η απαρίθμηση και μόνο των κινδύνων του Διαδικτύου θα γέμιζε πολλές σελίδες, αυτή τη φορά όμως θα ασχοληθούμε με τη χρήση του Διαδικτύου ως μέσο κοινωνικοποίησης.

Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από τους νέους είναι φαινόμενο ιδιαίτερα συνηθισμένο. Συχνά η χρήση των δικτύων αυτών συνδυάζεται με μια τάση προβολής προσωπικών δεδομένων που σε πολλές περιπτώσεις λαμβάνει διαστάσεις υπερβολής ή εξάρτησης, καθώς συχνά οι έφηβοι αρέσκονται στο να φωτογραφίζονται ή να αυτοφωτογραφίζονται και στη συνέχεια να δημοσιεύουν  το υλικό στο Διαδίκτυο.  Την ίδια στιγμή χωρίς ιδιαίτερη σκέψη ή αίσθηση κινδύνου, οι νέοι εκθέτουν ταυτόχρονα σε κοινή θέα και τη ζωή των φίλων τους από τους οποίους δεν ζητάνε της άδεια πριν από τη σχετική δημοσίευση. Έχουμε άραγε δικαίωμα να το κάνουμε αυτό; Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι όταν δημοσιεύσουμε μια φωτογραφία μας στο Διαδίκτυο, τότε αυτή η φωτογραφία παραμένει  στο Διαδίκτυο για πάντα, ακόμα και αν εμείς της αποσύρουμε από το προφίλ μας; Είμαστε βέβαιοι για το ποιόν όσων βλέπουν τις φωτογραφίες μας ή τις προσωπικές μας πληροφορίες; Γνωρίζουμε τις προθέσεις τους τις τωρινές ή τις μελλοντικές; Ας είμαστε ειλικρινείς: Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για κάτι τέτοιο.

 Γενικότερα παρατηρούμε το φαινόμενο το Διαδίκτυο να υποκαθιστά άλλους φορείς κοινωνικοποίησης και οι νέοι να συνηθίζουν να γνωρίζουν νέους «φίλους» μέσα από αυτό συχνά αποδεχόμενοι αιτήματα φιλίας από άτομα που δεν γνωρίζουν. Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε αν αυτός που μας «πλησιάζει» σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης είναι όντως αυτός που λέει; Πώς ξέρουμε ότι οι προθέσεις του είναι αγνές και δεν πρόκειται για κάποιον παιδεραστή ή γενικά κάποιον που δεν έχει τις ίδιες προθέσεις και διαθέσεις με εμάς; Ας είμαστε για μια άλλη φορά ειλικρινείς: Δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε και αυτό δεν έχει να κάνει με την εξυπνάδα μας ή με την ηλικία μας. Το ίδιο εύκολα μπορεί να εξαπατηθεί κι ένας ενήλικας. Ας είμαστε λοιπόν ιδιαίτερα προσεκτικοί και επιφυλακτικοί και ας έχουμε πάντα στο μυαλό μας ότι οι  «ψηφιακοί φίλοι» δεν πρέπει να υποκαθιστούν τους πραγματικούς φίλους και ο χρόνος που θα αφιερώνουμε στη χρήση αυτών των δικτύων δεν πρέπει τόσος που να μειώνει τον χρόνο που αφιερώνουμε στην πραγματική μας ζωή. Επίσης δεν  αποκαλύπτουμε σε κανέναν προσωπικές μας πληροφορίες και δεν στέλνουμε σε κανέναν φωτογραφίες μας όσο επίμονα και αν το ζητάει. Δεν είναι λίγες εκείνες οι περιπτώσεις που κάποια αγόρια ή κορίτσια έστειλαν κάποια αποκαλυπτική φωτογραφία τους σε κάποιον άγνωστο και στη συνέχεια κλήθηκαν να στείλουν και άλλο φωτογραφικό υλικό υπο την απειλή ότι αν δεν το κάνουν, η φωτογραφία που έστειλαν αρχικά θα δημοσιευτεί.  Το βάρος μιας προσβολής, μιας απειλής ή μιας παρενόχλησης είναι ιδιαίτερα βαρύ για τους εφηβικούς ώμους και η μόνη λύση είναι το θύμα να μιλήσει στους γονείς του ΆΜΕΣΑ. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει ότι η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος μπορεί να βρει τον δράστη των ηλεκτρονικού εγκλήματος με τα μέσα που διαθέτει.  Ας είμαστε λοιπόν προσεκτικοί μιας και η ζωή που φτιάχνουμε μέσα στο Διαδίκτυο είναι στην πραγματικότητα αληθινή, επηρεάζει την ζωή μας εκτός Διαδικτύου και συχνά την απειλεί.  Όπως είπαμε το Διαδίκτυο είναι ήδη μέσα στη ζωή μας. Δεν χρειάζεται όμως ολόκληρη η ζωή μας να είναι μέσα στο Διαδίκτυο.

Καλλιάρας Κωνσταντίνος